धुंधुरमासाला धनुर्मास असे देखील ओळखले जाते. सूर्य ज्या वेळेला धनु राशीत असतो, त्या महिन्याला ‘धुंधुरमास’ म्हणून ओळखले जाते. या महिन्यात भल्या पहाटे उठून देवाला नैवेद्य दाखवायची फार प्राचीन परंपरा पंढरपुरात आहे. यंदा 16  डिसेंबर पासून धुंधुरमासाला प्रारंभ झाला.  मकर संक्रांतीच्या आदल्या दिवशी म्हणजेच भोगीपर्यंत धुंधुरमास असतो.   उत्तम खाणे आणि शरीर बळकटीचा काळ या कालावधीत हेमंत…

मिसळ म्हटले की कोणतीतरी उसळ ,त्यात घरातला उरलेला चिवडा,शेव, फरसाण, बटाट्याची भाजी, शिजवलेले पोहे असे झणझणीत चित्र आपल्या डोळ्यासमोर उभे राहते ना ? मिसळी बरोबर वरून भुरभुरलेली कोथिंबीर, कांदा, काकडीचे काप टोमॅटो इत्यादी सजावट आलीच. मठ्ठा ,पाव हेही साथीदार अनिवार्य..साऱ्या महाराष्ट्रात चालणारा मेनू म्हणजे मिसळ. प्रत्येक भागाची चव वेगवेगळी. पुणेरी ,कोल्हापुरी ,नासिक, नगर, सोलापूर या…

भवताली चाललेल्या पंचमहाभूताच्या खेळाने आदिमानव चकीत व्हायचा. त्यामुळे स्वाभावीकपणे या निसर्गतत्वांना देवत्व बहाल केले गेले. मग या देवांची पूजाअर्चा आणि नैवेद्य आला. निसर्गतत्वाकडून जे जे मिळते त्याचाच नैवेद्य निसर्ग देवाला दाखवायचा अशी एक समृध्द परंपरा निर्माण झाली. देशभरात वेगवेगळ्या ठिकाणी वेगवेगळ्या प्रसंगी केल्या जाणाऱ्या मिश्र भाज्या हे याचेच प्रतिक आहे.गरगटा हा शब्द लग्न होवून पंढरपूरात…

जवस व जवसाची चटणी खाण्याचे फायदे – जवस हे एक वनस्पती-आधारित प्रकार आहे जे आरोग्यासाठी चांगली चरबी, अँटीऑक्सिडेंट्स आणि फायबर पुरवते. हे पीक प्राचीन इजिप्त आणि चीन मधून आलेले आहे. आशियात खंडा मध्ये हजारो वर्षांपासून आयुर्वेदिक औषधात याचा वापर केला जातो.आजच्या काळात जवसाचे बी हे बियाणे, तेल, पावडर, गोळ्या, आणि पीठाच्या स्वरूपात मिळते. बद्धकोष्ठता, मधुमेह,…

नुकतेच आम्ही गोव्यात गेलो होतो . तिथे आमचा मुक्काम सौ सुशांता व दत्ता नाईक यांच्या “ सांतेर  “ या फार्म हाऊस वर होता . सांतेर म्हणजे वारूळ . वारूळ हे सृजनाचे सांस्कृतिक प्रतीक  आहे . त्यांचे हे फार्म हाऊस अत्यंत निसर्गरम्य आहे . माड , पपनस , चाफा , फणस , रातआंबे , आंबा ,…

आज बर्‍याच दिवसांनी एक वेगळा विषय मांडते आहे. आज आपण आपल्या अनेक पाककृतींचा आत्मा असणारे “काळे तिखट” बनविणार आहोत सुरुवातीला यासंदर्भातल्या काही संकल्पना स्पष्ट करते.पदार्थांची चव, रुची किंवा स्वाद वाढविण्यासाठी आपण ज्या वनस्पती किंवा वनस्पतीजन्य पदार्थ घालतो ते म्हणजे “मसाले”. या मसाल्यात आपण मिरची घातली की ते होते “तिखट”. आणि मसाला कमी किंवा जास्त भाजला…

तोंडीलावणी या मालिकेतली चौथी चटणी साहित्य कच्ची पपई अर्धी (साधारण दोन वाटी कीस होईल) दोन चमचे कच्चे तीळ दोन चमचे भरून कच्चे (न भाजलेले) दाणे दोन चमचे सुख्या खोबऱ्याचा कीस चवीनुसार मीठ, लिंबू, साखर कोथिंबीर व फोडणीसाठी तेल तीन ते चार मिरच्या कृती प्रथम पपईचे साल व बीया काढून पपईचा कीस बारीक कीसणीने करून घ्यायचा….

जरा नेहमीपेक्षा वेगळ्या चवीची चटणी आहे ही. चवीला फारच मस्त लागते. भाजणीच्या वड्या बरोबर, मिश्रडाळीचे वडे, धिरडी या सोबत ही पातळ ओव्याची चटणी एकदम सही 😋👏👍साहित्य व कृती पाहूयात. साहित्य ओव्याची दहा ते बारा पाने स्वच्छ धुवून घ्यायची ओला नारळ खोवलेला १/२ वाटी तीन हिरव्या मिरच्या ( तुम्हाला चटणी जास्त तिखट हवी असल्यास मिरचीचे प्रमाण…

मंडळी,चुरचुरीत व चवदार डावी बाजू आपण सध्या पाहत आहोत. या मालिकेतील दुसरा पदार्थ आज सादर करते आहे. साहित्य कोथिंबीर जूडी मोठी एक (साधारणतः दोन मोठ्या वाट्या भरतील एवढी कोथिंबीर) मिरच्या पाउण ते अर्धा वाटी चिंच एक मोठा चमचा भरू (चिंचोके व शिरा काढलेली) जिरे अर्धा चमचा चवीनुसार मीठ तेल दोन चमचे (फोडणीचे साहित्य) कृती कोथिंबीर…

मंडळी,भारतीय किंवा महाराष्ट्रीयन स्वयंपाकात पानाच्या डाव्या बाजूचे एक वेगळेच महत्त्व आहे. अनंत प्रकारची लोणची, कोशिंबिरी, चटण्या यांची पानात डाव्या बाजूला रेलचेल असते. मुख्य पक्वान्नांची चव ही मंडळी द्विगुणित करतात. अगदी वर्षातले 365 दिवस रोज नवीन डावी बाजू करून घालता येईल इतकी कल्पक विविधता याबाबतीत आपल्याला आढळते. वर्षभराचे जाऊ द्या निदान एक आठवडा नवनवीन डावी बाजू…